Kahve sevenlerin en çok duyduğu ama çoğu zaman tam olarak ayırt edemediği iki kelime var: Arabica ve Robusta. Kahve paketlerinin üzerinde mutlaka yazar, kahve sohbetlerinde sık sık geçer ama iş tat farkını anlamaya gelince herkes biraz karışır. Aslında bu iki çekirdek arasındaki farkı bilmek, kahveden aldığımız keyfi de bambaşka bir noktaya taşıyor.
Arabica, dünyada en çok üretilen ve tüketilen kahve türü. Çoğu kişi kahve denince farkında olmadan Arabica içiyor. Daha yumuşak, daha aromalı, meyvemsi ve çiçeksi notalara sahip olmasıyla biliniyor. Ama yetişmesi biraz nazlıdır, yüksek rakımlarda, özenli bakım isteyen bölgelerde yetişir. O yüzden fiyatı genelde biraz daha yüksektir. Robusta ise tam tersine daha dayanıklı, daha sert ve acımsı bir tat profiline sahip. İçindeki kafein miktarı Arabica’ya göre neredeyse iki kat fazladır. Bu yüzden sabah uyanmakta zorlananların ya da güçlü kahve sevenlerin tercihi genellikle Robusta olur.
Tat açısından bakınca Arabica, damakta daha hafif ve rafine bir deneyim bırakır. İçerken meyve tadı alabilirsiniz, hafif tatlımsı bir his gelir. Robusta’da ise daha topraksı, daha odunsu bir aroma vardır. Hatta bazen çikolataya yakın bitter bir tat bırakır. Espresso karışımlarında Robusta’nın tercih edilmesinin sebebi de budur. Espressoya o güçlü gövdeyi ve yoğun kremayı Robusta verir, Arabica ise aromayı ve dengeyi sağlar. İtalya’daki çoğu espresso harmanı bu yüzden ikisinin karışımıdır.
Görünüş olarak da farkları anlamak mümkün. Arabica çekirdeği daha oval, ortasındaki çizgi kıvrımlı olur. Robusta çekirdeği ise daha yuvarlak ve çizgisi dümdüzdür. Tabii kahve paketinden çıplak gözle bakmak her zaman kolay olmaz ama yan yana koyunca bu fark göze çarpar.
Kahve içmeyi bir alışkanlıktan öte bir keyfe dönüştürmek isteyenler için önemli olan şey, bu farkları öğrenmek ve kendi damak zevkine uygun çekirdeği seçmektir. Eğer sabahları tatlımsı, yumuşak içimli bir kahveyle güne başlamak istiyorsanız Arabica size göredir. Ama “kahve sert olacak, içince uykumu tamamen açacak” diyorsanız Robusta daha doğru seçimdir. Aslında çoğu kahvesever ikisini karıştırarak içiyor. Arabica’nın aromasıyla Robusta’nın sertliği birleşince ortaya dengeli bir kahve çıkıyor.
Fiyat konusu da çoğu insanın tercihinde etkili oluyor. Arabica yetiştirmesi zor olduğu için genellikle daha pahalıdır. Robusta ise daha dayanıklı, daha bol yetiştiği için ucuzdur. Market raflarında ucuz kahvelerin genellikle Robusta ağırlıklı olması bundan. Ama fiyatın ötesinde, damak zevkine göre doğru kahveyi bulmak daha önemlidir.
Bir diğer püf nokta da kafein oranı. Eğer gün içinde çok kahve içiyorsanız ve kafeine hassassanız, Arabica daha doğru seçimdir. Çünkü kafein miktarı Robusta’nın yarısı kadardır. Ama sabahları tek bir bardak kahveyle dinçleşmek istiyorsanız Robusta’nın yüksek kafein oranı işinize yarayacaktır.
Çekirdek seçiminde bölge de önemli. Örneğin Brezilya ve Kolombiya kahveleri genellikle Arabica’dır ve çikolata, fındık, meyve notalarıyla ünlüdür. Vietnam ise Robusta üretiminde öne çıkar; daha acı, yoğun ve sert kahveler buradan gelir. Yani kahvenin yetiştiği yer, rakımı, iklimi ve işlenme şekli de kahvenin tadını belirleyen faktörlerdir.
Kahve otomatlarında kullanılan çekirdekler genellikle Robusta ağırlıklıdır çünkü makinelerde daha stabil sonuç verir, daha dayanıklıdır. Ama premium otomatlarda ya da özel harmanlarda Arabica da kullanılır. Eğer ofisteki kahve otomatından çok sert kahve alıyorsanız büyük ihtimalle Robusta ağırlıklı bir harman içiyorsunuzdur. Daha aromalı, yumuşak bir tat istiyorsanız Arabica katkılı harmanları tercih edebilirsiniz.
Sonuçta Arabica ve Robusta’yı ayırt etmek biraz damak zevki, biraz da deneyim işidir. İlk bakışta “ikisi de kahve işte” gibi görünse de birkaç denemeden sonra farkları anlamaya başlarsınız. Bir kahve içtiğinizde “hmm bu daha tatlı, meyvemsi” diyorsanız Arabica’dır. “Bu sert, acı, gövdeli” diyorsanız Robusta’dır. En güzeli de ikisini farklı zamanlarda deneyerek hangi kahvenin size daha uygun olduğunu keşfetmektir. Çünkü kahve, kişisel bir yolculuktur. Her damak farklıdır ve her yudum aslında biraz keşif demektir.
Kısacası Arabica ve Robusta arasındaki farkı bilmek, kahveye sadece enerji veren bir içecek olarak değil, kültürel ve duyusal bir deneyim olarak yaklaşmamıza yardımcı olur. İster sabah işe giderken içtiğiniz hızlı bir kahve olsun, ister akşam dostlarla sohbet ederken yudumladığınız espresso… Hangi çekirdeği seçtiğinizi bilmek o kahvenin tadını iki kat artırır. Arabica mı Robusta mı sorusunun tek bir cevabı yok. Önemli olan damak zevkiniz, ihtiyacınız ve kahveden beklediğiniz şey. Bir gün yumuşak bir Arabica sizi mutlu eder, başka bir gün güçlü bir Robusta sabahınızı kurtarır. İşte kahvenin güzelliği de burada.
